سوگنامهی دیانت بهائی و جایگاه عجیب آن در ادبیات بهائی
بدیهی است که سوگنامهی دیانت بهائی، روایت نبیل، یک مرور منحصر به فرد از اوایل سالهای دیانت بهائی میباشد. اما خود کتاب داستان شگفتانگیزی دارد! این کتاب مستقیماً به فرمان بهاءالله تهیه و نوشته شد و تحقیقات آن در دههی آخر عمر او صورت گرفته است. تحقیقات بر اساس همکاری بسیاری از مؤمنان در سراسر ایران و در عکّا به انجام رسید و شامل گزارشهایی بود که نبیل خود جمعآوری کرده یا به چشم دیده بود. و همانطور که نگارش آن پیش میرفت، هر قسمت تکمیل شده به بهاءالله خوانده میشد، که او نظرات باارزشش را به صورت کتبی ارائه داده و راهنمای ویرایشهای نهایی نبیل بود.
علاوه بر این، چندین اپیزود مستقیماً توسط بهاءالله ارائه شد و حتی یک داستان فوقالعاده توسط عبدالبها دربارهی تجربهی خود به عنوان یک کودک ۹ ساله روایت شده است. دقیقاً مشخص نیست که چگونه، اما در مقدمهی کتاب ذکر شده است که بخشهایی از کتاب توسط عبدالبها مرور شده. به هر حال، بازنویسی نبیل در سال ۱۸۹۲، کمی پیش از درگذشت بهاءالله به پایان رسید. نبیل که از فقدان بهاءالله داغدار بود، خود را به دریا افکند و غرق شد.
این مرد برجسته دانا، حکیم و فصیحالبیان بود. استعداد بومیاش الهام خالص بود، و استعداد شاعرانهاش مانند چشمهای بلورین.... وی به چراغهای بهشت نایل آمد؛ آرزوی دیرینهاش را به دست آورد. و در نهایت، زمانی که ستارهی جهان فرو نشست، دیگر تحمل نکرد و خود را به دریای عشق فکند. آبهای قربانی بر او بسته شد؛ او غرق شد و سرانجام به حضرت اعلی پیوست. (عبدالبها، “یادگارهای امینان“، ۱۰.۱۱)
به سرقت رفت: مدارک "بسیار گرانبها" بَهَائوالله
متاسفانه، نسخهی نهایی و پاکیزهی نبیل از جمله آن "مدارک بسیار گرانبها" درون دو کیف از بَهَاءُاللَّه بود که به طور تراژیک توسط مخالفان عهد به سرقت رفت.
[میرزا محمد-علی]، در حالی که بدن بَهَاءُاللَّه هنوز برای دفن در انتظار بود، به وسیله یک حیله دو کیف حاوی مدارک بسیار گرانبهای پدرش را - که پیش از عروجش توسط او به عبدالبهاء سپرده بود - برداشت. God Passes By, #15.12
پس بُعد از آن، چهل سال دیگر طول کشید تا شوقی افندی این وظیفه ناتمام را به پایان برساند. در اوایل دهه 1930، اکنون به عنوان ولی امر بر عمل میکرد، و نیازهای جامعهای که در تلاش برای اجرای نقشه الهی چشمگیر عبدالبهاء میرزمید را موزون کرد. جامعه نوپای غربی - که حاصل خدمت استاد بود - بسیار متعهد اما عمدتاً ناآگاه از تاریخ و آموزهها بود. از این رو، آنها از لحاظ روحانی برای ورود به کروساد بزرگ جهانی که فراخوانده شده بودند، تجهیز نبودند. و هرچند که ولی امر در صفوف خود معلمان برجستهای مانند مارتا روت و هاوارد کلبی آیوز داشت، با این حال آنچه که به آن نیاز داشت - یک ارتش - را در اختیار نداشت.
به نظر میرسد مؤسسه ولایت مسئولیت معصومیت در سه حوزه تفسیر، ترویج و حمایت را به عهده داشته است - و این منجر به تعیین او گردید که موفقیت معلمان بالقوه نیاز دارد که آنها به نسل روحانی آن "نژاد قهرمانان" تبدیل شوند که داستان آنها توسط نبیل به خوبی روایت شده است. پس او نسخههای نبیل را گردآوری کرد، دقیقاً لوحهای نهایی هدایتکننده بَهَائوالله مربوط به دوباره نویسی گمشده نبیل را سنجید، و خودش - به زبان انگلیسی - نسخه نهایی و معتبر بسیار بالای این کتاب را که ما امروز داریم، پرتاب کرد.
البته، روایت نبیل به دلیل منابع مستقیم فراوان و توجه دقیق به جزئیات، بسیار معتبر است، هرچند که از خطاهای تاریخی جزئی مبرا نیست. بازگویی رویدادهای واقعی و فداکاریهای آن در کتاب به طور عمده دقیق است، اما دانشمندان همچنان به پالایش این جزئیات ادامه میدهند. ولی امر نسخههای متعدد و گاه متناقض از حوادث را در پاورقیهای مفصل خود گنجانده است، گویی ما را به یاد میآورد که در هنگام ترکیب کردن داستانهای شگفتانگیز گذشته متعصب نباشیم.
حالا به نظر برسانید: هرچند که کمکهای نبیل قابل توجه بود، ولی وقتی نقشهای کلیدی بَهَاءُاللَّه، عبدالبهاء و شوقی افندی را در نظر میگیریم، داستانگوی بزرگ نبیل به یک عنصر فرعی در کتاب خودش تبدیل میشود. علاوه بر این، نقشی که شوقی افندی به کتاب به عنوان منبع الهام و مطالعه و حتی مسلط شدن به جزئیاتش به عنوان پایه برای کار در عرصه تعلیم اختصاص داده است، آن را در میان کمیاب کتابها در خط مقدم ادبیات بهائی قرار میدهد.
در معرفی این اثر به غرب در سال 1932، ولی امر تردید نکرد و پیام داد:
در پنج سال بعدی، او به بهائیان چالشی داد تا آن کتاب را مطالعه کرده و "واقعیتهای ثبت شده در آنجا را فرا گرفته و آنها را هضم کنند.” او پی در پی به تواناییهای نهفته در چنین اقدامی تاکید کرد و وعده داد که این کتاب __”...
، به خواننده دیدگاه تازهای از امر میدهد و جلال این تجلی نوین را به شیوهای ناشناخته پیش چشمان او میگستراند.“__ و از آنها تشویق کرد که فراتر از دیدن داستانها به عنوان ‘یک روایت صرف’ بروند، توضیح میدهد که “روایت نبیل تنها یک روایت نیست؛ این یک کتاب تأمل است. این فقط تعلیم نمیدهد. واقعاً الهامبخش و برانگیزاننده به عمل است. این انرژیهای خفته ما را تقویت کرده و باعث میشود ما بر صفحهای بلندتر پرواز کنیم.” ضمن " دانستن زندگی آن قهرمانان “او توضیح داد، "این ما را برمیانگیزد تا راهشان را دنبال کنیم و به همان دستاورد برسیم."
و جواب داد!
در عرض چند سال کوتاه، تعداد زیادی از بهائیان غربی به بزرگترین ارتش معلمان مؤثری که امر تاکنون دیده متحرک شدند. و در سال 1937، شوقی افندی این انرژی روحانی را به اولین طرح سیستماتیک سلسلهوار هدایت کرد. به قول روحیه خانم، او "...گام به عنوان یک جنرال هدایتکننده یک ارتش - بهائیان آمریکای شمالی - برداشت و برای فتح روحانی نیمکره غربی به پیش رفت."
جالب است، اغلب فرض بر این است که شوقی افندی روی سحرگاهان به زبان فارسی کار کرده و نتایج را به انگلیسی ترجمه کرده است، اما این موضوع صحت ندارد. در واقع، او مستقیماً به زبان انگلیسی ترجمه و ویرایش کرد. همین نسخه انگلیسی بعداً به زبان عربی خلاصه و ترجمه شد - و خلاصه عربی توسط اشراق خاوری به کتاب فارسی شناخته شده به عنوان تاریخ نبیل (داستان نبیل) ترجمه گردید. درست است! به دور از اینکه ماده منبع باشد، تاریخ نبیل یک ترجمه نسل دوم از یک خلاصه است.
این موضوع مهم میشود زیرا نشر انگلیسی حاوی اطلاعاتی است که در خلاصه فارسی آن حضور ندارد. من درک میکنم که محترم هوشمند فاتحاعظم امید داشت قبل از درگذشتش در سال 2013، ترجمه کاملی از روایت نبیل را به فارسی انجام دهد، اما موفق به انجام این وظیفه بزرگ نشد.
چالش شماره ۱، تلفظ: آن لهجههای بیپایان
یکی از اصلیترین چالشهایی که خوانندگان هنگام مطالعه طلایهداران سپیدهدم با آن روبرو هستند، آشنا نبودن با نامها، از جمله ضرورت گیجکنندهی رونویسی است. این مسئله تنها یک موضوع آکادمیک نیست. من در یک جامعه بهائی بزرگ شدهام که از گرفتن یک قطعه از طلایهداران سپیدهدم در جشن ترس داشتند. نبود نامهای خانوادگی در ایران منجر به استفاده فراوان از نامهای تخلصی و القاب تمایزدهنده شده است. و فراتر ازاینها مسئلهی رونویسی است -- آن لهجههای گیجکننده -- "لهجههای بیپایان.”
فارسی زبانی نرم و هندواروپایی است، اما از خط عربی استفاده میکند. به طور طبیعی، تلفظ فارسی از عربی به شدت متفاوت است -- این موجب برخی سردرگمیها میشود چرا که سیستم رونویسی برای عربی طراحی شده است. بنابراین، چندین حرف، مانند “Ḍ” عربی در “رضوان” خیلی متفاوت از آنچه به نظر میرسند تلفظ میشوند.
با این حال، همه چیز از دست رفته نیست زیرا این تفاوتها انگشتشمار و خاص هستند. یک کودک میتواند قواعد اصلی تلفظ را در عرض چند دقیقه یاد بگیرد. پس از آگاهی از اینها، یک بار خواندن کتاب تمرین کافی را فراهم میآورد.
برای غلبه بر این مانع، من چند راهنمای تلفظ را (در زیر) شامل شروع با حروف صدادار، آوردهام. این سیستم رونویسی ساده و آسان برای یادگیری، که توسط محافظ انتخاب شده، به راحتی میتوان فرا گرفت. با مقابله با تلفظ از همان ابتدا، خوانندگان امکان مواجهه با متن را با اعتماد به نفس به دست میآورند.
نادیده گرفتن نامها (چرا که این توصیهای بود که در دوران جوانیام دریافت کردم) قهرمانان بزرگ نهضت خطای قابل توجهی است. این از طریق تفکر عمیق در مورد این اشخاص خاص و نگرششان به فداکاری است که قدرتهای معنوی درون ما آزاد میشوند. شوقی افندی این نکته را به کرات تأکید کرده است. "آشنایی با زندگی این قهرمانان در ما اشتیاق را برای پیروی از گامهای آنها و دستیابی به همان امر به وجود میآورد." شاید به همین دلیل است که او فراگرفتن واقعیتهای ثبت شده در این کتاب و حفظ نامهای صحیح را تشویق کرده است. باید گفت که یکی از اصول کلیدی اعتقاد بهائی مفهوم نفوذ این روحانیون مقدس بر همه هنرها و علوم است. در واقع، بهاءالله اظهار میدارد که:
چالش شماره ۲، جغرافیا: مطالعۀ نقشهها برای درک پارس
درک جغرافیای ابتدایی پارس در پیگیری داستان بسیار کمککننده است. در دوران جوانی، من چند نقشه مرجع سادهسازیشده برای پروژه ‘بدشت-کوچک’ تهیه کردم، از جمله یک نسخه خالی برای پر کردن توسط خوانندگان همزمان با پیشروی در هر فصل.
با فعالانه نقشهبرداری کردن مکانهای ذکر شده، خوانندگان قادر هستند بهتر متوجه زمینههای مکانی شوند و قدر سفرهای انجامشده توسط مومنان اولیه را دریابند. کمی زمان بیشتری میبرد، اما کمک زیادی است.
نقشههای بادشت -- چندین عدد
نقشه بزرگ دیواری ایران
بعداً، برای برنامههای چالش سحرخیزان، مقداری وقت صرف تبدیل یک نقشه گوگل با وضوح بالا (که تعادل خوبی از توپوگرافی و نامهای فارسی مکانها برای مرجع دارد) به نقشهای دیواری قابل چاپ کردم. شرکتهای متعددی آنلاین چاپ اینگونه نقشهها را انجام میدهند.
شخصاً، نسخهای با ابعاد 5 فوت را روی وینیل چاپ کردم و دوست دارم آن را درون یک لوله PVC برای سفر بپیچم.
برای چاپ نقشه بزرگ JPG خودتان، از اینجا دانلود کنید:
نشانک نقشه و تلفظ
این هم یک ایدهی جالب دیگر: این PDF دارای یک نقشهی کوچک و راهنمای تلفظ در هر دو طرف صفحه است. شما باید این موارد را دو رو چاپ کنید، سپس آنها را لمینت و برش دهید تا دو نشانک ساخته شود که ابزارهای مفیدی برای کسانی هستند که هنوز کتابهای کاغذی را مورد استفاده قرار میدهند.
چالش شماره ۳، زمینه تاریخی: اسلام، شیعه و شهید اعظم
ما در عصری زندگی میکنیم که با تفکر مادیگرایانه آکنده شده است. نه تنها طمع، بلکه انس با یک زندگی بیرونی و هویتهای مصنوع ساخته شده، عمیق است. ما پیوسته مورد هجوم فرمولبندیهای مادیگرایانهای قرار میگیریم که اصرار دارند روحانیت بیفایده است مگر اینکه به عمل اجتماعی (یعنی سیاسی) بینجامد. ناظر آن زمان همواره تاکید میکرد که مادیگرایی نیروی “تحلیلبرندهای” است -- و متأسفانه، مرکز عصبی مادیگرایی سیاست است.
در مادیگرایی، هر فضیلتی واژگون میشود. ترجیح عمل بیرونی بر درونی. هویت بر وحدت. گرفتن بر بخشیدن. و زیستن طولانی بر مرگ شایسته. مادیگرایی ادعا میکند که میتواند جهان را بدون دگرگون سازی جان، تعمیر کند. جوانی را ستوده و وانمود میکند که ما میتوانیم همیشه زنده بمانیم، در حالی که کلام آموزگار را فراموش میکند که «این زمین نه خانه انسان است، بلکه گور اوست.»
فرهنگ قرن نوزدهمی ایران، با تمام نواقصی که دارد، عمیقاً قدردان فضیلت قربانی بود. داستان اصلی آنها حول شهادت امام حسین در دشت کربلا متمرکز بود.
برقرار کردن امر باب در ایران هرگز بدون فداکاری عمیق میسر نبود. و شهادت شجاعانه این قهرمانان نه تنها آن را امکانپذیر ساخت، بلکه فداکاریهای آنان ماندگار است به عنوان قدرت معنوی که قهرمانان آینده طرح الهی را در طول قرن تاریکی آتی توانمند خواهد ساخت. برای حل مشکلات معنوی بزرگ راهحلهای آسان وجود ندارد. فداکاری پیشزمینهای برای موفقیت است و شاید تنها پاداش ما باشد.
جلال قربانی کردن خود در عصر مادیگرایانهای که به پیروزی فوری بیرونی در این دنیا بر نامیرایی در دنیای دیگری ترجیح میدهد، مفهوم سختی برای پذیرش است.
اما حواریون باب قربانی شدن را خوب درک میکردند. پس برای اینکه داستان آنها را بهتر درک کنیم، آشنایی با روایت فراگیر آنها، که حول داستان تراژیک شهادت امام حسین متمرکز است، به شدت مفید است.
کتاب مورد علاقه باب در این زمینه محرق القلوب نوشته حاجی ملا مهدی بود. ما هنوز این کتاب را به انگلیسی ترجمه نکردهایم، ولی کتابچه عالی آقای فایضی "شهید اعظم" را در دسترس داریم که بررسی فوقالعادهای از برخی از داستانهای کلیدی پیرامون این اپیزود بسیار مهم در تاریخ اسلام است.
من بشدت به هر دانشجو توصیه می کنم این کتاب کوچک را چندین بار به عنوان کمکی برای درک بهتر شکستههای صبحگاهی بخواند. خوشبختانه، نسخههای دیجیتال آنلاین وجود دارند در صورتی که نتوانستید نسخه فیزیکی آن را به دست آورید.
«شاهزاده شهیدان» - برای خواندن آنلاین به bahai-library.com مراجعه کنید
«شهیدان شاهزاده» - از آمازون
چالش شماره ۴، خط زمان: پیگیری شخصیتها و رویدادها
هرچند که روایت اصلی کتاب تنها شامل نُه سال پُر اتفاق است، با این حال، بافتن همزمان داستانهای بسیاری از شرکتکنندگان نیازمند پرشهایی بسیار در خط زمانی است.
پیگیری تعداد زیادی شخصیتها و رویدادها ممکن است چالشبرانگیز باشد. وقتی جوانی بودم و در حیفا تحصیل میکردم، آقای دانبار در یکی از کلاسهایش یک جدول زمانی تکصفحهای از “رویدادهای اصلی” را به اشتراک گذاشت. این برگه کوچک به شدت برای درک تسلسل رویدادها و تجسم تاریخها برای من مفید واقع شده است.
تقویم مختصری از رویدادهای اصلی
نمونه جدول زمانی شخصیتها
جداول زمانی میتوانند برای فهمیدن همپوشانی رویدادها (مانند کشمکشهای نیریز و زنجان) بسیار مفید باشند. در اینجا نمونهای از یک جدول زمانی ناتمام که من برای برنامه کوچک بدشت در عصرهای دور ساختهام، آورده شده است. این رویکرد ممکن است تبدیل به یک تمرین برای دانشآموزان شود:
افزودنی: اسکن PDF از خود کتاب
بخش اعظم جوانی من، نسخه گاردین از شکستهبندان به سادگی تجدید چاپ نشد و در دسترس نبود. ما با نسخه کوچک خواننده بریتانیایی سر کردیم. چند سال پیش، زمانی که نسخه تجدید چاپ شده باز هم از چاپ خارج شد، جلد یکی از نسخههایم را بریدم و کتاب کامل را به صورت PDF اسکن کردم -- فقط برای اطمینان از اینکه افرادی که مایل به داشتن یک نسخه فیزیکی هستند، همیشه بتوانند یک نسخه را به دست آورند. خوشبختانه خیلی سریع دوباره تجدید چاپ شد.
بنابراین من واقعا مطمئن نیستم که چرا هنوز هم ممکن است به این اسکن PDF نیاز باشد، اما با این حال، اینجا اسکن PDF کامل است، فقط در صورتی که دوباره از چاپ خارج شود.
اوشن ۲.۰: تلاش برای تجربه خواندنی بهتر
به علاوه بر منابع مطالعاتی که پیشتر ذکر شد، من در توسعه اوشن ۲.۰، یک برنامه خواندهکتاب الکترونیکی سفارشی کمک کردهام که نسخهای زیبا روایتشده و دقیقا اصلاحشده از شکستههای سپیدهدم را فراهم میآورد.
نسخههای چاپی، از جمله شکستههای سپیدهدم و خداوند میگذرد همیشه شامل خطاهای جزئی در نقل قولها بودهاند. این میتواند موجب ناراحتی دانشجویانی شود که با تلاش فراوان سعی در یادگیری صحیح کلمات دارند. من به یاد دارم که در جوانی مشغول تمییز دادن بین “واحد” و “وحید” بودم -- و برای روشنسازی به خداوند میگذرد مراجعه کردم -- فقط برای اینکه بعدا متوجه شوم اشتباه کردهام چون کلمه در خداوند میگذرد اشتباه چاپ شده بود.
بنابراین، برای پروژه اوشن ۲.۰، تقریبا یک سال وقت گذاشتم، با ابزارهای فرهنگنامهای که خودم نوشتم، برای پاکسازی اشتباهات و خطاهای تایپی از خداوند میگذرد و شکستههای سپیدهدم. این وظیفهای بود بسیار خستهکننده هر چند به طرز عجیبی رضایتبخش.
افزودن روایت صوتی
سپس به یادماندنی بَهیّه نخجوانی هر دو کتاب را روایت کرد، تا راهی زیبا برای شنیدن و یادگیری نسلهای آینده فراهم آورد.
چند چیز را در اوشن 2.0 توجه کنید: هر پاراگراف دکمه پخش دارد. شماره پاراگرافها فصل و پاراگراف را شناسایی میکند. تمام زیرنویسها به زبان انگلیسی درونمتن قرار دارند و شمارههای صفحههای قدیمی در حاشیه سمت راست به صورت شناور هستند. همچنین، جستجوی متن کامل شامل بسیاری از متون مرجع مهم میشود و به درستی از انواع مختلف نگارش ترجمه مینگرد.
وب-اپ:
موبایل:
موتور جستجوی متن کامل:
تسلط بر «شکافندگان سپیدهدم»: چالش وصی
مطالعه دقیق شکافندگان سپیدهدم یک تجربه چالشبرانگیز اما مهم و متحولکننده است -- تجربهای که ارتباط ما را به مبانی معنوی دین بهائی عمیقتر میکند.
امیدوارم این ابزارها الهامبخش و حامی شما در مسیر مطالعه شکافندگان سپیدهدم باشند و در نهایت درک و قدردانی شما از میراث معنوی ما را افزایش دهند.
هیچکس نمیتواند «شکافندگان سپیدهدم» را بخواند و بیتفاوت و غیر پذیرا باقی بماند. کارهای قهرمانانه آن روحهای سرفراز قطعاً خواننده را تحت تأثیر قرار داده و حمایت او را جلب خواهد کرد. چه کسی میتواند ببیند که آنها در مسیر خدا چه تجربه کردهاند و بیتفاوت بماند؟ (شوقی ۱ ژانویه ۱۹۳۳)
تاریخ یک ملت همیشه منبع الهام برای نسلهای آینده آن است. وقایعنگاری نبیل به همین شکل عمل خواهد کرد و تا ابد محرک بهائیان باقی خواهد ماند. (۱۶ دسامبر ۱۹۳۲)
توصیهای اختیاری...
مطالعهی متمرکز بهتر است: تجربهی من نشان داده است که بهتر است مطالعهی متمرکز کتاب را در چند روز به جای پراکنده کردن مطالعه بر روی چندین هفته انجام داد. جزئیات این کتاب بسیار زیاد است که فرمت پراکنده، برقراری ارتباط بین تمامی نخها و درک ماجرا را بسیار مشکلتر میکند.
بنیانی برای جوانان: تجربهی من همچنین نشان داده است که جوانان مدرن قادر به خواندن نوشتههای بهاءالله نیستند. شاید آموزش مدرن به اندازهی کافی ادبی نیست؟ و شاید این مسئله همیشه وجود داشته است. به هر حال، فرمول شوقی افندی این بود که جوانان بهائی باید ابتدا این کتاب را بخوانند، دوباره بخوانند، مطالعه کنند و جزئیات آن را به عنوان بنیانی برای خدمت آیندهشان در امر بهائی به خوبی مسلط شوند.
و شاید حکمتی دیگر نیز در اینجا نهفته باشد. زیرا، که من شخصاً شاهد آن بودهام، مطالعهی متمرکز طلیعه دمسحر نردبان فهم مطالعهای است که به دانشآموزان جوان امکان میدهد تا نوشتههای بهاءالله را بخوانند و درک کنند.
به کمک نیاز دارید؟ نقشه دارم، سفر خواهم کرد.
به عنوان یک آلاسکایی، واقعاً گرمای شدید محل کنونی من در آریزونا را درک کاملی ندارم. بنابراین تابستان گذشته راهی جاده شدیم و به دوازده جامعهای سفر کردیم که میخواستند مطالعه مشترکی روی “داون-بریکرز” داشته باشند.
واقعاً سرگرمکننده بود! در واقع دفعهی بعد که خانهای خریداری کنم قطعاً باید یک مرکز کوچک انزوا باشد تا بتوانم برنامههای مطالعاتی سرگرمکنندهای را میزبانی کنم.
اگر مایلید در منزل خود مطالعهای بر روی داون-بریکرز برگزار کنید، بیمیل نیستم که دعوتتان کنید تا بیایم و هدایتش کنم! روش خاصی برای انجام این کار دارم که کمی شبیه راهنمایان توریستی اتوبوس است -- که با شما سفر میکند اما مدام نشانههای برجسته را در طول راه اعلام میکند.
تقریباً یک هفته تمرکز متمادی لازم است تا چنین مطالعهای کامل شود -- و همیشه بسیار لذتبخش و پاداشآور است.